Nằm bên ngã ba sông Kiến Giang- Đại Giang- Nhật Lệ, từ bao đời nay, biết bao thế hệ người dân Trần Xá đóng góp công sức, tiền của xây dựng làng quê ngày một phát triển,  bình yên. Riêng về giao thông nông thôn, ngay từ thời mới lập làng, mỗi tuyến đường xóm dù bằng đất nhưng đều được mở rộng từ 2m đến 2,5m, một bên đường có hệ thống mương nước để hàng ngày người dân lấy nước tưới cây và lỡ lúc có hỏa hoạn(ngày xưa nhà dân chủ yếu là nhà tranh, vách đất) người cứu hỏa múc nước từ mương để chữa cháy. Năm 2003, Chi bộ, Ban điều hành thôn họp dân, bàn chủ trương bê tông hóa tuyến đường tất cả các xóm và được Nhân dân đồng tình hưởng ứng. Tiền mua vật liệu và công sức đều do các hộ dân từng lối xóm quyên góp. Với quan điểm nếu hộ nào khó khăn về kinh tế thì đầu tư công để làm. Tuyến đường ông Nguyễn Đức Nghĩa khởi công đầu tiên, lúc thi công, đại diện các lối xóm đến tham quan, rút kinh nghiệm để về triển khai tuyến lối mình. Từ thôn Trần Xá “khai hỏa”, các thôn khác trong xã Hàm Ninh cũng đồng loạt ra quân bê tông hóa đường giao thôn nông thôn. Với thành tích này, năm 2004, Bộ trưởng Bộ giao thông vận tải tặng Bằng khen cho cán bộ và Nhân dân xã Hàm Ninh.

Sau khi về đích xây dựng NTM(năm 2015), kinh tế, xã hội, an ninh, chính trị xã Hàm Ninh ngày càng ổn định, phát triển, đời sống vật chất và tinh thần người dân được nâng cao. Trong xã, Trần Xá là thôn có cư dân đông nhất với 560 hộ, trên 2.200 khẩu, cả thôn có 28 tuyến đường xóm dài ngắn khác nhau. Mỗi tuyến có Ban vận động do dân bầu gồm 3 người có uy tính nhất để hàng năm vận động, giải quyết nhiều công việc của tuyến xóm. Về nâng cấp, mở rộng đường giao thông nông thôn lần này, cư dân các tuyến xóm được tổ chức họp bàn bạc dân chủ, cởi mở đi đến thống nhất miễn trừ cho các hộ có hoàn cảnh quá khó khăn, gia đình có người già cả, mắc bệnh hiểm nghèo, tổng kinh phí đầu tư cả tuyến và số tiền mỗi hộ cần đóng góp, phương án thi công, giám sát chất lượng công trình. Tính ra, bình quân mỗi hộ trong thôn đầu tư 6 triệu đồng nhưng có những tuyến do nhà ở thưa thớt nên mỗi hộ nộp lên 11 triệu, 15 triệu đồng.

Nông dân Nguyễn Quỳnh Mai ở xóm 2 trao đổi “ Chúng tôi nhận thức rằng: mở rộng, nâng cấp tuyến đường lối xóm là cơ hội để người dân hưởng lợi rất nhiều thành quả từ con đường rộng, đẹp, thông thoáng, an toàn giao thông, an ninh trật tự trong thôn xóm giữ vững, ổn định đến phát triển kinh tế- xã hội nên chúng tôi rất đồng tình, sẵn sàng đóng góp đầy đủ và còn ủng hộ ngày công, tiền bạc tạo điều kiện hoàn thành con đường”.

Ông Nguyễn Đức Đinh ở xóm 1 Trần Xá thật lòng: “Vợ chồng tôi người đã 74, người 75 tuổi, sức khỏe yếu lắm, con cái thì có chồng, có vợ, có nhà ở riêng cả. Ngoài mấy sào ruộng lúa, hai vợ chồng hàng ngày loanh quanh trong nhà không làm chi ra tiền. Ấy thế, khi được tin các tuyến đường khác mở rộng, bê tông thì vợ chồng tôi đến tận nơi tham quan, thấy thế cũng háo hức lắm, thích lắm. Về nhà, hai vợ chồng thâu đêm bàn bạc và vận động bà con làng xóm mỗi người giúp đỡ mỗi ít, cuối cùng tôi cũng có tiền để góp 15 triệu như mọi gia đình khác trong tuyến để làm đường”.

Không những gia đình ông Đinh, còn có nhiều hộ dân khác với nhiều lý do khác nhau khó khăn lắm nhưng vì lối xóm làm đường nên cũng hăng hái đồng lòng chắt chiu hoặc mượn trước, trả sau để nộp đủ. Quá trình thi công, có những tuyến có nhiều hộ gia đình tự chặt cây lâu niên, phá dỡ tường rào, cổng nhà để thi công đường tuyến đảm bảo đủ chiều rộng. Ngoài Ban vận động, các tuyến còn thành lập Ban giám sát tất cả các công đoạn thi công thực sự “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng lợi”.

 Biết tin lối xóm mở rộng, nâng cấp đường bê tông, không những người dân sống tại quê hồ hỡi, quyên góp tiền mà rất nhiều con em Trần Xá đang sinh sống trên mọi miền Tổ quốc cũng hòa chung nỗi niềm, nhớ về nguồn cội, chia sẻ yêu thương, góp phần cùng bà con lối xóm hoàn thành công trình. Trong đó, phải kể đến các nhà tài trợ “nặng nghĩa, nặng tình quê hương” của các anh Phạm Thanh Tùng, anh Phạm Ngọc Trung ở Đồng Hới, anh Nguyễn Văn Sỹ, anh Nguyễn Mậu Túc ở nước ngoài, anh Võ Hữu Thịnh, hưu trí tại quê và anh Trần Văn Cơ ở Quán Hàu, bác Nguyễn Bá Tuynh…rồi rất nhiều tấm gương khác nữa.

Anh Trần Văn Cơ chia sẽ “ Mấy chục năm theo công việc, vừa về hưu được 2 năm, tuy không sống trên đất quê nhưng vợ chồng tôi luôn tâm niệm ghi ơn quê cha đất Tổ nơi “bên ướt mẹ nằm bên ráo con lăn”, nơi đã nuôi dạy chúng tôi khôn lớn thành người. Trong lối xóm làm đường bê tông, ngoài cổ phần góp cho người sinh thành, từ tấm lòng, tôi ủng hộ 20 triệu đồng và cũng góp thêm 2 triệu cho 2 tuyến đường khác. Mặt khác, tôi thấy cả tuyến nhà ai cũng có tường rào, riêng nhà bà Trần Thị Doạn một mình đơn côi, nhà không có tường rào nên dịp này tôi cũng tự nguyện ủng hộ vật liệu và tự kêu thợ xây tường rào, cổng nhà cho bà nữa”.

Tất cả các tuyến thi công theo phương châm Nhà nước và Nhân dân cùng làm, trong đó Nhân dân đầu tư 50% tổng số tiền, UBND xã Hàm Ninh đầu tư 25%, 25% còn lại là của huyện.

Ông Phan Văn Quyến, chủ thầu nhiều tuyến đường ở xã cho biết “Ra quân từ đầu tháng 01/2022, đến nay, thôn Trần Xá đã hoàn thành các truyến đường xóm với chiều dài trên 4.200m, bề rộng mỗi tuyến 4m, phần bê tông dày 18cm. Chúng tôi nhận thi công cái quan trọng nhất là để lại dấu ấn tình cảm cho bà con lối xóm. Xác định như vậy nên chúng tôi đổ bê tông bảo đảm chất lượng theo mác quy định, mặt đường đẹp, được bà con các tuyến ai ai cũng phấn khởi, tin tưởng, đánh giá chất lượng thi công đảm bảo”.

Giống như lần làm đường hồi năm 2003, lần này, cũng từ Trần Xá khởi nguồn, phong trào được lan tỏa, nhân rộng đến các thôn Quyết Tiến, Trường Niên, Hàm Hòa, Hà Kiên, các thôn lần lượt họp dân lấy ý kiến và triển khai.

Ông Trần Văn Dù- Trưởng thôn Quyết Tiến hồ hởi “Bà con thôn Quyết Tiến biết bà con thôn Trần Xá ra quân làm các tuyến đường xóm nên cũng háo hức lắm, thích lắm. Đã có 3 tuyến họp dân trao đổi cởi mở, chân tình, bàn cách đóng góp, phương án thi công, giải phóng mặt bằng. Đến nay, Quyết Tiến đã thi công hoàn thành 6 tuyến với chiều dài hon 2.130 m, rộng 4 m, dày cũng 18cm. Từ đây, các tuyến xóm khác cũng đã và đang họp dân để triển khai thi công”.

Ông Hà Xuân Hưng- Chủ tịch UBND xã Hàm Ninh cho biết “Để nâng cao các tiêu chí NTM và phấn đấu năm 2022 xã được công nhận xã NTM nâng cao chúng tôi huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc trong đó lấy dân làm vai trò chủ thể, khi mà khí thế của người dân được nâng cao, chúng tôi triển khai nâng cấp cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn theo chuẩn mới. Đến nay, Hàm Ninh đã hoàn thành các tuyến đường với chiều dài trên 7.600m, ngân sách huyện đã chi 3,8 tỷ đồng, trong đó các tuyến đường ở Trần Xá chiếm đến 70%”.

Đường bê tông hoàn thành góp phần làm đẹp cảnh quan môi trường, tạo nên diện mạo mới, cư dân sống ven các tuyến đường vô cùng vui tươi, tuyến đường nào cũng mắc bóng đèn điện chiếu sáng cả đêm, có tuyến bà con mua ghế xi măng để ngồi nghĩ ngơi, đàm luận, tâm tư sau mỗi ngày lao động mệt nhọc, rồi trồng hoa ven đường; các trục đường đều thoáng, xanh, sạch, đẹp người dân đi lại thuận tiện, an toàn giao thông, an ninh trật tự ở Hàm Ninh luôn được giữ vững.

                                                                                                                                                                            THÁI TOẢN